Autor: Maciej Podbielkowski

• Lekcja przeznaczona dla uczniów klas szóstych szkół podstawowych. Czas trwania lekcji: dwie godziny lekcyjne. Materiał zawarty w scenariuszu jest powtórzeniem wiadomości zdobytych dotychczas przez uczniów o II wojnie światowej. 

• Celem zajęć jest uświadomienie uczniom stopnia zaangażowania polskiego wojska podczas II wojny światowej. Liczba ofiar – przede wszystkim żołnierzy, ale także cywilów – powinna skłonić do refleksji nad ceną niepodległości oraz wpływać na kształtowanie szacunku wobec minionych pokoleń.

• Po lekcji uczeń powinien:

• znać najważniejsze polskie jednostki wojskowe biorące udział w II wojnie światowej oraz ich dowódców;
• wiedzieć, jakie były najważniejsze operacje wojskowe i bitwy polskich sił zbrojnych w kraju i poza granicami, znać ich miejsce i czas;
• znać przybliżone dane liczbowe dotyczące zaangażowania Polaków w walce o wolność kraju (ogólna liczba żołnierzy walczących w polskich i sojuszniczych siłach zbrojnych, szacunkowe straty, zwłaszcza liczbę poległych;
• być świadomym losów własnego państwa i narodu w czasie II wojny światowej i umieć wpisać je w historię Europy i świata.

• Środki dydaktyczne:

• mapa polityczna Europy i Polski z okresu II wojny światowej;
• mapy konturowe Polski z 1939 roku oraz Europy i świata z dowolnego okresu II wojny światowej (przygotowane przez nauczyciela);
• materiały pomocnicze nr 1–9 (każdy zawiera wskazówki dla uczniów, wzory tabelek pomocniczych, krótkie opracowania tematu do prezentacji oraz zdjęcia).

• Metody dydaktyczne:

• rozmowa nauczająca,
• analiza tekstów i materiału ikonograficznego,
• praca w grupach.

UWAGA: Materiał faktograficzny dotyczący tematu jest bardzo duży. Ważne jest zatem właściwe rozłożenie przekazywania informacji w ramach dwóch jednostek lekcyjnych. Rekomendujemy taki podział materiału informacyjnego, aby w trakcie pierwszej lekcji uczniowie prezentowali tematy 1-4, a w trakcie drugiej 5-8 oraz podsumowanie.    

• PRZEBIEG ZAJĘĆ:

Tydzień przed przeprowadzeniem lekcji nauczyciel zapowiada uczniom jej temat i metody realizacji (praca w zespołach i prezentacja na forum klasy) oraz dzieli uczniów na dziewięć zespołów. Następnie rozdaje materiały pomocnicze i rozdziela zadania Każdy blok tematyczny składa się z trzech mniejszych zadań; jeden uczeń może dostać więcej niż jedno zadanie. Uczniowie zapoznają się z materiałami w domu. Najlepiej, żeby zrobili to wspólnie w ramach jednego zespołu.

Podczas lekcji zespoły przedstawiają informacje w podanym niżej porządku, umieszczając dane: na mapie Polski i Europy. Ostatni, dziewiąty zespół ma za zadanie podsumowanie wcześniejszych prezentacji na podstawie danych wpisanych do tabeli zbiorczej.

Lista tematów do prezentacji:

1. Kampania Wrześniowa 1939 roku i czwarty rozbiór Polski (materiał pomocniczy nr 1: tekst, instrukcja, zdjęcia);
2. Walki w Norwegii i we Francji (materiał pomocniczy nr 2: tekst, instrukcja, zdjęcia);
3. Bitwa o Anglię i walki o Tobruk (materiał pomocniczy nr 3: tekst, instrukcja, zdjęcia);
4. 2. Korpus Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (materiał pomocniczy nr 4: tekst, instrukcja, zdjęcia);
5. Szlak bojowy 1. Armii Wojska Polskiego u boku armii sowieckiej (materiał pomocniczy nr 5: tekst, instrukcja, zdjęcia);
6. Powstanie w warszawskim getcie i Powstanie Warszawskie (materiał pomocniczy nr 6: tekst, instrukcja, zdjęcia);
7. Walki Polaków na froncie zachodnim; bitwy pod Falaise i Arnhem (materiał pomocniczy nr 7: tekst, instrukcja, zdjęcia);
8. Polska Marynarka Wojenna (materiał pomocniczy nr 8: tekst, instrukcja, zdjęcia);
9. Zespół podsumowujący wprowadza informacje do tabeli zbiorczej i pod koniec zajęć dokonuje ich prezentacji na forum klasy (materiał pomocniczy nr 9).

W ustalonej kolejności zespoły dokonują prezentacji działań wojsk polskich podczas II wojny światowej. Ważne jest, aby każdy uczeń z zespołu brał udział w przedstawianiu efektów wspólnej pracy. Nauczyciel pełni rolę moderatora i w razie potrzeby komentuje oraz uzupełnia wystąpienia uczniów. Czas jednej prezentacji – 6–8 min.

W podsumowaniu pracy uczniów nauczyciel zwraca uwagę, jak zmieniała się międzynarodowa sytuacja Polski w czasie II wojny światowej:

1. 1939-1941; Polska walczy, a następnie jest okupowana przez dwóch współdziałających ze sobą wrogów– III Rzeszę i Związek Sowiecki; w chwili wybuchu wojny Polska ma dwóch sojuszników zobowiązanych do wspólnej obrony – Francję i Wielką Brytanię, a od porażki Francji w 1940 roku jedynie Wielką Brytanię;
2. 1941-1943; w momencie niemieckiej agresji na Związek Sowiecki ten ostatni dołącza do koalicji antyhitlerowskiej i staje się przejściowo sojusznikiem Polski; od ataku Japonii na Pearl Harbour 7 grudnia 1941 do grona aliantów należą także Stany Zjednoczone;
3. 1943-1944; po ujawnieniu przez Niemców zbrodni w Katyniu w kwietniu 1943 roku położenie Polski dramatycznie się komplikuje; Związek Sowiecki zrywa stosunki dyplomatyczne z władzami RP na Uchodźstwie; Stalin rozpoczyna plan podporządkowania sobie Polski i narzucenia jej komunizmu;
4. 1944-1945; Powstanie Warszawskie – osamotnieni Polacy zrywają się do walki o wolność kraju; na konferencji w Jałcie w lutym 1945 roku zachodni alianci godzą się na podział Europy na dwie strefy wpływów.
    

• UWAGA: Aby pobrać materiał pomocniczy, proszę kliknąć na tekst zaznaczony karminowym kolorem.

pobierz treść scenariusza w pliku doc >